O‘zbekistonning YeOII dastur va loyihalaridagi ishtirokini kengaytirish

Özbekiston YeOII bilan hamkorligini faollashtirdi, integratsiyani chuqurlashtirish va ko'p tomonlama dasturlarda ishtirok etishni kengaytirishni maqsad qilib. Bu Özbekistonning bozorlarni kengaytirish, investitsion muhitni yaxshilash va iqtisodiyotning raqobatbardoshligini oshirish strategiyasini, shuningdek YeOII bilan savdo va logistika jarayonlarini uyg'unlashtirishga intilishini aks ettiradi.

2020-yil dekabr oyida Özbekiston YeOII kuzatuvchi maqomini oldi. Shu vaqtdan boshlab mamlakat ittifoqning faoliyatida faol ishtirok etdi, bu savdo aylanmasining oshishiga va iqtisodiy aloqalarning kuchayishiga olib keldi. Özbekiston standartlarini YeOII talablariga moslashtirishga alohida e'tibor qaratildi, bu eksportning o'sishiga va investitsiyalarni jalb qilishga yordam berdi.

2024-yil 2-fevralda Qozog'istonning Almati shahrida bo'lib o'tgan Yevroosiyo hukumatlararo kengashining yig'ilishida Özbekiston bosh vaziri Abdulla Aripov YeOII bilan ko'p tomonlama dasturlar va loyihalarda Özbekistonning yanada faol ishtirok etishiga oid muhim masalalarni ko'tardi. Hukumat rahbari 2021−2023 yillar uchun YeOII bilan birgalikdagi tadbirlar rejasining to'liq amalga oshirilganini ta'kidlab, iqtisodiy hamkorlik uchun yangi o'sish nuqtalari va imkoniyatlarini shakllantirishga hissa qo'shdi.

Tadbirga Belarus, Qozog'iston va Rossiya hukumat rahbarlari - Roman Golovchenko, Alihan Smailov va Mixail Mishustin mos ravishda, shuningdek Qirg'iziston Hukumatining Bosh vazir o'rinbosari Adilbek Kasimaliyev ham qatnashdi.

A.Aripov keyingi davr uchun yangi dasturiy hujjat ustida ish boshlashni taklif etdi, bu esa Özbekistonning YeOII loyihalaridagi amaliy ishtirokini kengaytirishga qaratilgan. 

Bosh vazir shuningdek, Özbekistonning chegaralararo tartiblarni soddalashtirish, multimodal tashishlar, iqlim kun tartibi va elektron savdo bilan bog'liq YeOII sektor loyihalariga qo'shilganini eslatdi. Bu Özbekiston uchun YeOII bilan o'zaro ta'sir natijalariga erishishning muhimligini ta'kidlaydi, hatto kuzatuvchi maqomida bo'lsa ham.

A.Aripovning asosiy tashabbuslaridan biri qishloq xo'jaligi mahsulotlarini erkin savdosi rejimining to'liq ishlashini ta'minlash bo'yicha taklif edi. Bosh vazir mos ravishda vazirlar darajasida maslahatlashuvlar o'tkazishni va qishloq xo'jaligi mahsulotlarini erkin savdosi uchun tarif va notarif cheklovlarsiz ta'minlash choralari ishlab chiqishni taklif qildi. 

Shuningdek, Özbekiston va YeOII o'rtasida xalqaro tashishlarda tovarlar va tashish vositalari haqida elektron ma'lumot almashinuvi to'g'risida hujjat imzolanishi taklif etildi. Bu taklif savdo va logistika jarayonlarining yanada raqamlashtirilishiga qaratilgan bo'lib, chegaralararo savdoni soddalashtirish va tezlashtirishga yordam beradi.

Abdulla Aripovning Almatidagi chiqishi Özbekistonning Yevroosiyo integratsiyasi masalalaridagi faol pozitsiyasini namoyish etadi. Özbekiston YeOII bilan hamkorlikni chuqurlashtirishga qaratilgan aniq loyihalar va tashabbuslarni amalga oshirishni maqsad qilgan.

2023-yil sentabr oyida Özbekistonning 2030-yilgacha rivojlanish strategiyasi tasdiqlandi, bu aholining yashash darajasini yaxshilash va kambag'allik darajasini kamaytirishga qaratilgan. 2022-yil may oyida Jahon Banki Özbekiston bilan Hamkorlik Dasturini ma'qulladi, bu kelgusi besh yil uchun moliyaviy va tahliliy yordamni ko'zda tutadi.

2023-yil 1-oktabr holatiga ko'ra, Jahon Bankining Özbekistondagi dasturi 25 loyiha bo'yicha umumiy qiymati taxminan 5,22 milliard dollarlik dasturni o'z ichiga oladi. 2023-yilning birinchi yarmida Özbekistonning YAIMi 5,6% ga o'sdi, savdo defitsiti YAIMning 18,4% ni tashkil etdi. 2023-yilning iyun oyining oxiriga kelib, Özbekistonning oltin-valyuta zaxiralari 33,7 milliard dollarni tashkil etdi.

2022-yilda Özbekistonning YeOII a'zo davlatlari bilan tashqi savdo aylanmasi 22,7% ga oshib, 15,7 milliard dollarni tashkil etdi. Rossiya bilan tashqi savdo aylanmasi 22,9% ga oshib, 9,3 milliard AQSh dollarini, Qozog'iston bilan 17,9% ga oshib, 4,6 milliard AQSh dollarini, Qirg'iziston bilan 32,1% ga oshib, 1,3 milliard AQSh dollarini va Belarus bilan 41,5% ga oshib, 536 million AQSh dollarini tashkil etdi.

YeOII bilan hamkorlik Özbekistonga iqtisodiy o'sish, eksportni diversifikatsiyalash va investitsiyalarni jalb qilish imkoniyatlarini beradi, ammo qonunchilikni moslashtirish, ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish va tovarlarning raqobatbardoshligini oshirishni talab qiladi. Tovarlarni tashish uchun logistika va infratuzilmani rivojlantirish muhimdir. Özbekistonning YeOIIga integratsiyasi chuqurlashtirilishi mamlakatning iqtisodiy rivojlanishi va mintaqaviy hamkorlikni mustahkamlash uchun yangi istiqbollarni ochadi. Qishloq xo'jaligi mahsulotlarini erkin savdosi va ko'p tomonlama dasturlarda ishtirok etish aholining turmush darajasini yaxshilashi, iqtisodiy o'sishni rag'batlantirishi va oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlashi mumkin. Özbekistonning qishloq xo'jaligi mahsulotlari ishlab chiqaruvchisi sifatidagi salohiyatidan foydalanish va mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirish uchun mavjud qiyinchiliklarni yengib o'tish muhimdir.